Borstvoeding geven na een keizersnede

1. Top up je kennis voor de keizersnede!

Kennis is key! Je zal nog veel vaker bij ons lezen waarom het belangrijk is je tijdens de zwangerschap al te verdiepen in borstvoeding. Én, een keizersnede is niet altijd gepland. Daarom is het handig als je je toch inleest over borstvoeding geven en een keizersnede. In dit artikel hebben wij de belangrijkste weetjes voor je samengevat.

De WHO heeft 10 vuistregels vastgesteld waar elke gezondheidsinstelling voor moeder- kindzorg zorg voor dient te dragen:

• dat zij een borstvoedingsbeleid op papier hebben, dat standaard bekend wordt gemaakt aan alle betrokken medewerkers;
• dat alle betrokken medewerkers de vaardigheden aanleren, die noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van dat beleid;
• dat alle zwangere vrouwen worden voorgelicht over de voordelen en de praktijk van borstvoeding geven;
• dat moeders binnen een uur na de geboorte van hun kind worden geholpen met borstvoeding geven;
• dat aan vrouwen wordt uitgelegd hoe ze hun baby moeten aanleggen en hoe zij de melkproductie in stand kunnen houden, zelfs als de baby van de moeder moet worden gescheiden;
• dat pasgeborenen geen andere voeding dan borstvoeding krijgen, noch extra vocht, tenzij op medische indicatie;
• dat moeder en kind dag en nacht bij elkaar op een kamer mogen blijven;
• dat borstvoeding op verzoek wordt nagestreefd;
• dat aan pasgeborenen die borstvoeding krijgen geen speen of fopspeen wordt gegeven;
• dat zij contacten onderhouden met andere instellingen en disciplines over de begeleiding van borstvoeding en dat zij de ouders verwijzen naar borstvoedingorganisaties.

Bij een keizersnede heb je niet het natuurlijke verloop van hormonen die bij een natuurlijke bevalling wel vrijkomen.Daarom kan het soms ietsje langer duren voor de productie op gang komt. Heel normaal en ook hier is van belang te weten dat hoe vaker je je newborn baby aanlegt hoe sneller je productie op gang komt.

2. Je kan direct na de keizersnede borstvoeding geven

Wanneer je plaatselijke verdoving krijgt (een ruggenprik) mag je gelijk aanleggen. Krijg je algehele anesthesie dan kun je borstvoeding geven zodra je zelf volledig uit de narcose bent gekomen.

Yes, that’s me and mister Z! De eerste keer aanleggen in de verkoever. Met de helpende handen van een lieve zuster die haar best deed Z zo neer te leggen dat hij makkelijk aan kon happen. Ik lag nog vast aan allerlei draadjes en kon mezelf niet bewegen omdat de onderkant van mijn lichaam nog verdoofd was. 

Je zal echt extra hulp en extra steun (kussens en helpende handen zodat je lekker ligt) kunnen gebruiken omdat je niet zo mobiel bent. Vraag om die hulp! 

2. Pijnstilling na de keizersnede 

Een keizersnede is een operatie dus krijg je in het ziekenhuis ook pijnstilling. Misschien denk je die wil ik niet want het kan in de moedermelk terecht komen. Het dan goed te bedenken dat je lichaam moet kunnen ontspannen, wat erg moeilijk is als je krom ligt van de pijn. Hoe relaxter jij je voelt hoe meer energie je lichaam kan besteden aan genezen van de keizersnede en voldoende hormonen voor de borstvoeding aanmaken. 

Soms kan het zijn dat je baby een beetje slaperig wordt van de pijnstillers die jij krijgt. Dit is normaal, laat het je niet verleiding om toch een flesje te gaan geven. Het geheim is extra aanleggen, elk klein slokje colostrum is een superfood die de hersens van je baby voeden en je baby helderder maken. En met elke keer aanleggen stimuleer jij je lichaam om het hormoon prolactine aan te maken, wat verantwoordelijk is voor de aanmaak van moedermelk.

3. Huid- op huidcontact

Misschien heb je het beeld dat baby’s na een keizersnede pas na een paar uur bij mama terug komen. Soms is dat medisch noodzakelijk. Maar dit is niet de norm, tegenwoordig bestaan er ook ‘Gentle sectio’s’ oftewel een ‘natuurlijke keizersnede’ waarbij een natuurlijke bevalling zoveel mogelijk wordt nagebootst. Komt de baby uit je buik dan kan hij of zij in de operatiekamer al op je borst liggen en volop huid-op-huidcontact krijgen terwijl jij wordt gehecht (zie foto waar Z. op mijn borst ligt terwijl ik gehecht word).

In de recovery blijft je baby’tje lekker bij jou liggen en kun je al bezig gaan met aanleggen. Vraag om de hulp die je nodig hebt, bijvoorbeeld om je wat rechterop te leggen en te ondersteunen met kussen zodat je half liggend je baby aan kan leggen.

4. Bijvoeden alleen indien medisch noodzakelijk

In de tien vuistregels van de WHO voor het welslagen van borstvoeding staat dat bijvoeding alleen op medische indicatie gegeven moet worden.

Zelf had ik direct na de keizersnede al colostrum (zie foto), dat werd helaas niet als genoeg gezien door medische redenen. Het ondergewicht (dysmatuur) van mijn zoontje speelde daar een grote rol in. Het medisch protocol was, volproppen die baby want de bloedsuiker en gewicht moesten omhoog. Met de verpleging heb ik na veel discussie toen af kunnen spreken dat eerst mijn gekolfde colostrum werd gegeven voor er bijgevoed werd.

In ziekenhuizen kan snel worden gepusht om flesjes bij te gaan geven tot je productie goed op gang is. Ook als een ziekenhuis een borstvoedingsbeleid heeft betekent dat niet dat elk lid van de verpleging ook echt goede kennis van borstvoeding heeft. Daarom is jouw eigen kennis zo van belang! Ook kun je altijd vragen naar de lactatiekundige (IBCLC) die bij het ziekenhuis is aangesloten. Soms ben je afhankelijk van hun beschikbaarheid. Ook voor je gaat bevallen kun je al contact leggen met een lactatiekundige (IBCLC) en afspreken dat die zo nodig bij je in het ziekenhuis langskomt.

In ziekenhuizen zijn sterke kolven beschikbaar en lactatiekundigen (IBCLC) kunnen je daar vaak beter bij begeleiden dan de verpleging. Bij kolven is het juiste borstschild belangrijk om pijn en kloven te voorkomen. Kom je er niet uit met de verpleging of de lactatiekundige in het ziekenhuis weet dan dat je altijd contact met ons op kan nemen.

Hou in gedachte dat ziekenhuispersoneel via protocollen moet werken en dat deze niet altijd borstvoedingsvriendelijk zijn omdat niet de natuurlijke maaginhoud wordt aangehouden. Ben je genoodzaakt om bij te voeden met (donor)moedermelk of kunstvoeding dan is het van belang dat je die voedingen gaat kolven. Je borsten hebben genoeg stimulatie nodig om volgens het vraag- en aanbodsysteem de productie op te starten. Een pasgeboren baby heeft 10-12 borstvoedingen per dag minimaal nodig omdat het maagje nog maar heel klein is. Veel kleine voedingen zijn dus heel normaal.

5. Leg je wensen vooraf vast in een bevallingsplan

Juist om te voorkomen dat je na de keizersnede waar jij je rust zo hard kan gebruiken vol in discussie mag met de verpleging kun je je wensen het beste vastleggen in een bevallingsplan. Tijdens mijn verblijf in het ziekenhuis heb ik de verpleging daar ook steeds naar verwezen wanneer het even niet lekker liep. Je hebt ontzettend veel lieve en zorgzame verpleging in het ziekenhuis die je graag willen helpen met de borstvoeding maar soms missen ze zelf de kennis.

Na een keizersnede blijf je een paar dagen in het ziekenhuis. Soms kan alle hectiek daar en hoe je voelt je totaal overwelmen. Alle hormonen, je herstellende lichaam, jij en je baby die volop in het borstvoedingsleerproces zitten. Vraag om hulp en instrueer de verpleging en je familie dat jij je wil richten op borstvoeding geven.

Tijdens je zwangerschap kun je je alvast inlezen over borstvoeding, veel huid-op huidcontact en hoe een ‘natuurlijke keizersnede’ of ‘spoedkeizersnede’ verloopt. Je wensen leg je dan vast in het bevallingsplan en hoe je wil dat de verpleging daarna met jou en je baby om gaat. Ik had bijvoorbeeld vastgelegd dat mijn baby na de checkup in de operatiekamer gelijk op mijn blote borst gelegd werd. Terwijl ik gehecht werd was mijn baby al op zoek naar de borst! In de verkoever lukte het met wat hulp hem aan te leggen.

6. Borstvoedingsbuddy

Je bent geopereerd, je lichaam moet herstellen, de borstvoedingshormonen komen op gang en je kraamweektranen staan al in de rij. Je hebt elke support nodig fysiek en geestelijk die je kan krijgen. Een borstvoedingsbuddy kan je bijstaan in al je vragen die je hebt. Maar ook de herkenning bieden wanneer je je onzeker voelt. Wanneer het even niet lekker loopt met het verplegend personeel. Of wanneer je niet de hulp krijgt die je nodig hebt. Je borstvoedingsbuddy is er voor jou. Moet jij binnenkort bevallen en weet je misschien al dat je een keizersnede krijgt (of niet)? In de besloten IBO Halimah Zustergroep kun je een oproep doen voor een borstvoedingsbuddy.

7. Voed op verzoek

Net zoals na een normale bevalling is voeden op verzoek het beste tenzij medisch anders noodzakelijk. Voor een pasgeborene is het normaal om 10-12 keer per dag de borst te krijgen en meer is ook helemaal prima en normaal. Hou gerust je kindje lekker op je liggend terwijl jij verplicht in bed ligt. Dat is ook heel goed voor de aanmaak van borstvoedingshormonen.

8. Probeer verschillende voedingshoudingen

Sari heeft een mooie blog geschreven over voedingshoudingen die je kan toepassen. Voor mij waren de eerste weken voeden na de keizersnede voornamelijk in de half liggende houding. Met baby Z half op mijn buik langs mijn lichaam om de wond van de keizersnede te vermijden. Of zelf half zittend na een week of twee met ondersteuning van veel kussens. Probeer verschillende houdingen uit. Jij moet comfortabel kunnen voeden, dan verlopen de momenten aan de borst ook veel meer ontspannen. Vraag om hulp wanneer je die nodig hebt!

9. Vertrouw op je lichaam en je baby

Jouw lichaam is gemaakt om borstvoeding te geven. Ook wanneer je een keizersnede hebt gehad. Het geheim van borstvoeding geven na een keizersnede is kennis, en weten wat gemakkelijker mis kan gaan bij een keizersnede. Huid-op huidcontact. Een uur na de geboorte in alle rust bij mama op de borst kunnen liggen en proberen aan te happen.

10. Hulp vragen is noodzakelijk!

Weet je van tevoren dat je een keizersnede krijgt, trommel dan de hulptroepen alvast op! Je gaat de eerste weken meer hulp nodig hebben dan een mama die een natuurlijke bevalling heeft gehad. Je lichaam heeft gemiddeld zes weken de tijd nodig om te herstellen van de operatieve ingreep. En in die zes weken heb jij zoveel mogelijk rust nodig om je volledig te kunnen richten op de borstvoeding. De eerste weken zijn zo cruciaal in het opstarten van de borstvoeding dat wij elke mama gunnen dat zij zich daar volledig op kan richten.

Wanneer je te weinig rust krijgt zal je lichaam meer energie richten op herstel, energie die niet naar de aanmaak van borstvoeding en borstvoedingshormonen kan gaan. Om jouw doel te behalen, het vervullen van het geboorterecht van je kindje, heb je die ‘village’ om je heen hard nodig. Geef dus echt aan waar jij hulp bij nodig hebt, al is het maar iemand die (zeker de eerste weken) bij elke voeding je wat te drinken geeft, je kussens goed neerlegt zodat jij comfortabel zit.

Ook wanneer je niet van tevoren wist dat je een keizersnede kreeg is het heel fijn om vrienden of familie naast je partner om je heen te hebben die het huishouden voor je doen, zorgen voor eten en drinken of die eventuele andere kinderen opvangen. Accepteer alle hulp die je kan krijgen in shaa’Allah. De eerste dagen na het ziekenhuisverblijf heb je misschien nog recht op een paar dagen kraamzorg, maar meestal is dat erg weinig.

Help je zuster

Mocht jij een zuster in je omgeving kennen die een keizersnede heeft gehad, vraag dan eens of ze een helpende hand kan gebruiken of ergens behoefte aan heeft. Breng een maaltijd voor het hele gezin, bied aan te helpen in het huishouden, of even voor de oudere kindjes als die er zijn te zorgen voor een paar uur. Het is goed om te onthouden dat niet iedereen gezegend is met een grote familie of veel vrienden die echt bij kunnen springen. Het is ook de taak van de ummah om bij te springen waar we kunnen in shaa’Allah.

Heb je vragen over dit artikel of wil jij je eigen ervaring delen over borstvoeding geven na een keizersnede? Laat een reactie achter in shaa’Allah of deel je bericht in onze besloten zustergroep op Facebook.